Framing

Tijdens het programma Buitenhof vroeg Pieter-Jan Hagens – de presentator – aan Sjaak van der Tak (LTO) en Marije Klever (NAJK) of Nederland een stikstofprobleem heeft. Alvorens de vraag te stellen zei hij dat recent onderzoek heeft laten zien dat ‘slechts’ een kwart van de boeren vindt dat we een stikstofprobleem hebben en tweederde van de Nederlanders vindt dat. Sjaak van der Tak vond ook dat we een stikstofprobleem hebben. Marije Klever zei, “Ja, het probleem is er, maar hoe het probleem “geframed” wordt is iets waar we toch even over moeten praten”.  Die laatste toevoeging, daar gaat het om. Dat Pieter- Jan Hagens liet hier een zekere vooringenomenheid zien. 

Framing is in. Framing is een beïnvloedingstechniek die tot doel heeft bepaalde delen van een over te brengen beeld te benadrukten. Als Pieter-Jan zegt dat ‘slechts’ vijfentwintig procent van de boeren vindt dat er een stikstofprobleem is, dan kleurt hij met het woord ‘slechts’ een feit. ‘Slechts’ is de mening, de vijfentwintig procent het feit. Je zou erin kunnen zien dat Pieter-Jan ons meegeeft dat de boeren niet op het goede spoor zitten, stikstofontkenners zijn.

Is stikstof een probleem? Ja, we hebben ervoor gekozen om van stikstof een probleem te maken in Nederland, en nu zitten we ermee. Dat hebben we gedaan door even niet goed op te letten bij het aanwijzen van de natuurgebiedjes (want sommige zijn echt heel klein) en het kiezen van de habitattypen. Dus zijn overwegend habitattypen gekozen die niets moeten hebben van wat groeistimulerend stikstof. 

Als je eenmaal hebt gekozen voor een habitattype, dan moet je proberen dat in goede staat van instandhouding te houden. Dat hebben we in de EU zo afgesproken. Om dat vast te kunnen stellen hebben we de zogenaamde kritische depositiewaarde bedacht. Daarvan wordt aangenomen dat als die waarde te hoog is voor de desbetreffende habitat, er vreselijke dingen gaan gebeuren. Althans, dat is het frame.

Tijdens een voorlichtingsbijeenkomst voor Kamerleden vertelde Martijn Vink van het Planbureau voor de Leefomgeving, dat het mogelijk is dat ook als de kritische depositiewaarde wordt overschreden, het toch heel goed kan gaan met een natuurgebied. Hij noemde daarbij het in de Randstad gelegen duingebied de Meijendel.

Hij wees erop dat als we willen blijven vasthouden aan de kritische depositiewaarde, we moeten gaan streven naar een emissieloze samenleving. Voor de landbouw zou dat dan moeten betekenen dat alles naar binnen moet. Einde van de teelten in de open lucht en ook afscheid nemen van alle dieren die buiten lopen. Leven zoals we dat nu kennen is dan klaar. Zijn oplossing? Kijk naar het gebied zelf en laat de kritische depositiewaarde voor wat het is. Kreeg dit verhaal buiten de Kamer veel aandacht? Nee, want het frame is dat depositie de ‘schuld’ is van de veehouderij en dat de oplossing is ‘koeien weg’ ondanks dat er nu veertig procent minder koeien zijn dan in 1984. 

En zo gaat het ‘is de schuld van het vee’ frame de belastingbetaler nog veel geld kosten als we niet even goed nadenken. 

En het klimaat dan? Nee, sorry, niet dit keer. Stikstof gaat niet over klimaat, hoe jammer sommigen dat ook vinden.